I. DẪN NHẬP
Thánh vịnh (Tv) 18 được hình thành như một bài giáo huấn đức tin ngõ hầu giúp con cái nhà Ít-ra-en không bị lôi cuốn vào những hình thức thờ phượng ngoại giáo. Trong nền văn hóa Cận Đông cổ, mặt trời được tôn thờ như một vị thần của công lý; thần mặt trời vừa trao ban sự sống vừa xét xử con người. Đối diện với nền tôn giáo thờ thần mặt trời, vịnh gia, đại diện cho con cái nhà Ít-ra-en tuyên xưng đức tin vào Thiên Chúa, Đấng là nguồn mạch ánh sáng tự nhiên và siêu nhiên. Tv 18 trình bày cho ta thấy Thiên Chúa mặc khải chính mình là Đấng tạo dựng nên vũ trụ, mặt trời với mặt trăng và ban phát sự sống tự nhiên (c. 1-7); Thiên Chúa cũng là Đấng ban phát lề luật và xét xử con người (c. 8-15).
II. NỘI DUNG
1. Thiên Chúa Đấng Tạo Hóa (Tv 18, 1-7)
Vinh gia, trước hết, hướng chúng ta trở lại với những chương đầu tiên của sách Sáng thế. Khởi đầu công trình tạo dựng, Thiên Chúa sáng tạo trời đất; Thiên Chúa phán: “Phải có ánh sáng.” Liền có ánh sáng … Thiên Chúa phán: “Phải có những vầng sáng trên vòm trời, để phân rẽ ngày với đêm, để làm dấu chỉ xác định các đại lễ, ngày và năm … Thiên Chúa làm ra hai vầng sáng lớn: vầng sáng lớn hơn để điều khiển ngày, vầng sáng nhỏ hơn để điều khiển đêm; Người cũng làm ra các ngôi sao, để điều khiển ngày và đêm, và để phân rẽ ánh sáng với bóng tối (St 1,1-17).
2. Thiên Chúa Đấng Ban Lề Luật (Tv 18,8-15)
Hơn thế nữa, Vịnh gia cho chúng ta thấy Thiên Chúa không chỉ chiếu sáng vào thế gian u tối bằng ánh sáng huy hoàng của mặt trời, mà còn chiếu soi cõi lòng nhân thế bằng Luật Chúa. Nhờ có ánh sáng của Luật Chúa mà con người có thể bước đi trên con đường tiến đến tự do, hạnh phúc hoàn hảo và sự sống vĩnh cửu. Thế nên, con người không thể không tán tụng Thiên Chúa, Đấng ban phát Lề luật.
Luật Chúa hay được gọi là Torah trong tiếng Híp-ri không phải là một thứ gông cùm nô lệ. Trái lại, Luật Chúa là giáo huấn, là huấn thị, là tự do, là con đường hoàn thiện dấn đến hạnh phúc và sự sống. Luật Chúa cũng là Lời Chúa, chất vấn con người và mời gọi con người đáp trả trong niềm vâng phục tín thác và quảng đại mến yêu. Thế nên, Vịnh gia mới thốt lên: “Luật pháp Chúa quả là hoàn thiện, bổ sức cho tâm hồn. Thánh ý Chúa thật là vững chắc, cho người dại nên khôn.” (c. 8). Thêm vào đó, “Lời Chúa là ngọn đèn soi cho con bước, là ánh sáng chỉ đường con đi” (Tv 119,105).
Lời Chúa trao ban ánh sáng; thật quý hơn vàng muôn lượng; ngọt ngào hơn mật ong nguyên chất. Lời Chúa khai sáng tâm hồn ngõ hầu con người thấy rõ tội lỗi của mình mà khiêm hạ van xin lòng thương xót Chúa để được sống muôn đời. Và như thế, con người nên vẹn toàn vì được Chúa thứ tha và ban ơn cứu độ.
III. TRUYỀN THỐNG CẦU NGUYỆN
Truyền thống Phụng vụ, phần đầu của Thánh vịnh là một bài thi ca tụng Thiên Chúa, Đấng Tạo Hóa, được đưa vào Phụng vụ Lời Chúa trong các ngày lễ kính các thánh Tông đồ, và các ngày lễ cầu nguyện cho công cuộc Rao giảng Tin Mừng. Phần hai của Thánh vịnh được đưa vào Phụng vụ Lời Chúa của ngày Chúa Nhật III Mùa Chay Năm B cũng như trong Lễ Vọng Phục Sinh, Chúa Nhật XXVI Thường Niên Năm B và Chúa Nhật III Thương Niên Năm C hôm nay.
Khi cầu nguyện với Tv 18 (19), chúng ta được mời gọi mang trong mình tâm tình thấm đượm lòng yêu mến đối với Luật Chúa như đối tượng tình yêu say mê, như suối nguồn sự sống, đồng thời, cử hành sức mạnh và vẻ đẹp, sức mạnh cứu độ, khả năng trao ban hạnh phúc và sự sống của Lời Chúa.
Các ca viên, giống như Vịnh gia xưa, thôi thúc cộng đoàn đức tin ước mong hiểu biết, tuân giữ và hướng tới Lời Chúa như lẽ sống của người công chính và trung thành với Chúa.
Lm. An-tôn Trần Văn Phú
