I. DẪN NHẬP
Điệp ca chúng ta vừa nghe dẫn chúng ta đến với Tv 102 (103). Nếu như Thánh vịnh 101 là một lời than van rên siết trong cảnh gian truân khốn khổ, thì 5 thánh vịnh tiếp đó là lời tán tụng tạ ơn Chúa. Thánh vịnh 102 mà chúng ta vừa nghe là khởi đầu của trường ca tán tụng và tạ ơn ấy. Thánh vịnh này chi phối và đụng chạm tới những vấn đề lớn của đời sống đức tin như: tội lỗi và ơn tha thứ, bệnh tật và sự chữa lành, áp bức và biện hộ, tính siêu phàm và lòng thương xót của Thiên Chúa, tính phải chết của phận người, tính bất tử thần linh, và vương quyền của Thiên Chúa.
II. NỘI DUNG
1. Bố cục
Thánh vịnh 102 gồm có 22 câu và được chia thành năm phần:
- Phần nhập đề là lời kêu gọi chúc tụng Chúa (cc. 1-2).
- Phần thứ hai diễn tả lòng từ bi nhân hậu của Thiên Chúa đối với cá nhân vịnh gia (cc. 3-8).
- Phần thứ ba diễn tả lòng từ bi nhân hậu của Thiên Chúa đối với dân Ít-ra-en (cc. 9-16).
- Phần thứ tư trình bày tình thương vô biên của Chúa đối với toàn thể nhân loại (cc. 17-19).
- Phần kết khép lại cũng với lời kêu mời toàn thể vũ trụ chúc tụng Chúa (cc. 20-22).
2. Ý nghĩa
Với cùng một khởi đầu và kết thúc, Tv 102 diễn tả lòng từ bi nhân hậu của Chúa. Vịnh gia khởi đầu với một câu rất phổ biến trong toàn bộ sách Thánh vịnh: “Chúc tụng Chúa đi, hồn tôi hỡi!”. Từ sâu thẳm nội tâm, vịnh gia hướng về Chúa. Và từ kinh nghiệm bản thân được thứ tha và được chữa lành, vịnh gia diễn tả lòng từ bi của Chúa đối với Ít-ra-en. Lời của vịnh gia nhắc nhớ chúng ta về việc Chúa mặc khải chính mình khi nói với Mô-sê: “Đức Chúa! Đức Chúa! Thiên Chúa nhân hậu và từ bi, hay nén giận, giàu nhân nghĩa và thành tín” (Xh 34,6; Tv 102,8). Với ba hình ảnh, tác giả phác hoạ tình thương bao la tuyệt vời ấy (c.11-13):
“Như trời xanh trổi cao hơn mặt đất,
tình Chúa thương kẻ thờ Người cũng trổi cao.
Như đông đoài cách xa nhau ngàn dặm,
tội ta đã phạm, Chúa cũng ném thật xa ta.
Như người cha chạnh lòng thương con cái,
Chúa cũng chạnh lòng thương kẻ kính tôn.” (Tv 102,11-13)
Chúa thương xót con người vì con người thân phận mỏng manh yếu đuối như chiều tà bóng ngả, cỏ úa vàng khô (x. Tv 101,12; Tv 89,5-6; Is 40,6-8).
Kiếp phù sinh, tháng ngày vắn vỏi,
tươi thắm như cỏ nội hoa đồng,
một cơn gió thoảng là xong,
chốn xưa mình ở cũng không biết mình. (Tv 102,15-16)
Tiếp đến, toàn thể nhân loại được mời gọi dâng lên Chúa lời chúc tụng. Sau cùng, Tv 102 khép lại với lời mời gọi toàn thể vũ trụ muôn loài chúc tụng Chúa Đấng Tạo Hoá uy linh cao cả, “Đấng từ bi nhân hậu, Người chậm giận và giầu tình thương” (c. 8).
III. TRUYỀN THỐNG CẦU NGUYỆN
Trong truyền thống phụng vụ của Giáo hội, Thánh vịnh 102, được hoà tấu giữa cộng đoàn Ki-tô hữu trong ngày Chúa nhật VII thường niên. Khi cầu nguyện với Thánh vịnh này, chúng ta chiêm ngắm khuôn mặt tuyệt mỹ của lòng Chúa thương xót nơi Đức Giê-su Ki-tô, Đấng cứu độ. Nhờ Đức Ki-tô, mà chúng ta những con người tội lỗi và yếu hèn, cảm nhiệm sâu sắc ân sủng và ơn thứ tha mà Chúa dành cho chúng ta từng phút giây trong đời. Nếu không có Đức Giê-su, sự sống mới không bao giờ đến với chúng ta. Nếu không có những giọt máu đào hoà với những giọt nước tuôn chảy từ cạnh sườn Đức Giê-su trên cây thập giá thì thế gian là một sa mạc khô cằn với những bộ xương khô không có ngày hồi sinh. Thên nên, khi ngước nhìn Đức Giê-su trên cây thập giá, chúng ta hãy ca lên rằng:
“Chúc tụng Chúa đi, hồn tôi hỡi!”
Lm. An-tôn Trần Văn Phú
