I. Dẫn Nhập
Điệp ca chúng ta vừa nghe dẫn chúng ta vào Tv 145. Đây là một bài ca tán tụng được đặt trong bối cảnh phụng vụ. Tv 145-150 làm thành ‘Bài ca tán tụng cuối cùng’. Những bài ca tán tụng này đều khởi đầu và kết thúc với lời ca Ha-lê-lui-a. Thánh vịnh 145 khởi đi với những lời thôi thúc từ trong sâu thẳm: “Ca tụng Chúa đi hồn tôi hỡi!” Thánh vinh 150 khép lại bộ Thánh vịnh với lời kêu mời: “Hỡi toàn thể chúng sinh, ca tụng Chúa đi nào.” (Tv 150,6).
II. Bố Cục
Thánh vịnh 145 gồm 10 câu và được chia thành 4 phần:
- Phần nhập đề (c.1-2): là lời tán tụng tự đáy lòng.
- Phần II (cc. 3-7): là lời khuyên khôn ngoan: Hãy cậy trông Chúa
- Phần III (c. 8-9): Diễn tả việc Chúa cứu giúp người khốn cùng.
- Phần kết (c. 10): là lời tán dương vương quyền phổ quát của Chúa.
III. Ý Nghĩa
1. Lời tán tụng tự đáy lòng (c. 1-2)
Thánh vịnh 145 khởi đi với tiếng thôi thúc từ trong sâu thẳm tâm hồn của vịnh gia: “Ca tụng Chúa đi, hồn tôi hỡi!” Thêm vào đó, vịnh gia còn thốt lên lời thề hứa: “Suốt cuộc đời, tôi xin hát mừng Chúa, sống bao lâu nguyện đàn ca kính Chúa Trời” (c. 1). Những lời này diễn tả cuộc đời của con người như một bài ca tán dương Thiên Chúa. Bài ca này không chấm dứt ở đời này, nhưng tiếp tục khi con người tiến vào cuộc sống Thiên Quốc, nơi ấy chẳng còn gì để mà bận tâm lo lắng ngoại trừ một việc, đó là, tán dương Chúa đến muôn thủa muôn đời, như lời Thánh vịnh 84 khẳng định: “Phúc thay người ở trong thánh điện, họ luôn luôn được hát mừng Ngài.” (Tv 84,5).
2. Hãy cậy trông Chúa (c. 3-7)
Sau khi hướng tâm hồn lên Chúa, vịnh gia hướng về cộng đoàn với những lời khuyên khôn ngoan: “Đừng tin tưởng nơi hàng quyền thế, nơi người phàm chẳng cứu nổi ai. Họ tắt hơi là trở về cát bụi, dự định bao điều: ngày ấy tiêu tan” (c. 3-4). Trái lại, hãy đặt niềm tin tưởng và phó thác vào Thiên Chúa, “Đấng tạo thành trời đất với biển khơi cùng muôn loài trong đó, Đấng giữ lòng trung tín mãi muôn đời, xử công minh cho người bị áp bức, ban lương thực cho kẻ đói ăn;
3. Chúa cứu giúp những người khốn khổ (c. 8-9)
Vịnh gia đưa ra những lý do để cộng đoàn cậy trông Chúa và tán tụng Người: Chúa là “Đấng giải phóng những ai tù tội, mở mắt cho kẻ mù lòa, Đấng cho kẻ bị dìm xuống đứng thẳng lên, yêu chuộng những người công chính. Chúa phù trợ những khách ngoại kiều, Người nâng đỡ cô nhi quả phụ, nhưng phá vỡ mưu đồ bọn ác nhân” (c. 5-9).
4. Tán tụng vương quyền phổ quát của Chúa (c. 10)
Sau cùng, cao trào của toàn bộ Thánh vịnh là lời tán dương vương quyền phổ quát của Thiên Chúa: “Chúa nắm giữ vương quyền muôn muôn thuở, Xi-on hỡi, Chúa Trời ngươi hiển trị ngàn đời” (c. 10).
IV. Truyền Thống Cầu Nguyện
Người Do-thái sử dụng Tv 145 như một lời tán tụng Chúa vào buổi sớm. Tv này diễn tả hạnh phúc tràn ngập của những người được Chúa cứu giúp và đồng thời thôi thúc họ tin tưởng vào Chúa, Đấng đầy quyền năng và lòng thương xót.
Truyền thống Kitô giáo nhìn nhận Tv 145 được kiện toàn nơi Chúa Kitô, Đấng đã muốn đồng số phận với người nghèo của Ít-ra-en, đã không tin tưởng nơi hàng quyền thế trần gian, nhưng nơi Thiên Chúa. Cả cuộc đời của Người là bài ca tán tụng Chúa Cha.
Hôm nay, khi chúng ta hòa tấu Tv 145, chúng ta được mời gọi tiếp tục công việc của Chúa Kitô là loan báo Tin Mừng cho người nghèo về vật chất cũng như về mặt thiêng liêng. Chúng ta loan báo Tin Mừng bằng cách ăn nết ở của chúng ta ngõ hầu cả cuộc đời chúng ta trở nên bài ca tán tụng Chúa.
Lm. An-tôn Trần Văn Phú